IDEALE WERKELIJKHEID

Een esthetische ervaring is een hoopvolle ervaring. Ze is hoopvol omdat het een ideaal invoelbaar maakt. Je voelt bij het zien van een kunstwerk, de kleurenpracht van een vogel of een adembenemend uitzicht geen verf of bomen en je ervaart meer dan een abstract concept van schoonheid, kleur of symmetrie. Je voelt de objecten niet als objecten. De beelden verschijnen als archetype ideeën, als idealen. Zo maakt een esthetische ervaring een ideale werkelijkheid bereikbaar via de weg van de emotie. Een positief gevolg is dat die ervaring weer een aandrang kan veroorzaken om iets met dat verworven inzicht te doen, schrijft Roland van de Vorst in zijn boek Hoop (2006); "De herkenning van de esthetische waarde van de natuur kan je bijvoorbeeld tot inzicht brengen afstand te doen van het idee dat de natuur een bron is die moet worden leeggeplukt". Een esthetische ervaring kan hoopvol zijn, mits er in die ervaring een relatie gelegd worden tussen het afgebeelde en een ideaal. Het ideaal dat door de hoopgevende esthetische ervaring invoelbaar wordt gemaakt, zal het verlangen moeten vergroten en zodanig zijn dat mensen zich gaan verheugen op een realisatie daarvan. Deze eigenschappen zijn ook herkenbaar in onze beleving van de natuur. Je kunt door een bos lopen of een bergwandeling maken en plotseling worden geraakt door een beeld. "Het beeld lijkt te bevriezen en wordt weggerukt uit je normale bewustzijn", schrijft Scruton. Schopenhauer zag dit ook en schreef hierover met betrekking tot de Hollandse schilderkunst: "Dit wordt ons gedemonstreerd door die onvolprezen Nederlanders, die een dergelijke zuivere objectieve aanschouwing toepasten op de meest onbetekenende voorwerpen, en in het stilleven een duurzaam monument van hun objectiviteit en geestesrust oprichten, het stilleven dat de kunstliefhebber niet zonder ontroering kan aanschouwen omdat het hem de vredige, stille wilsvrije gemoedstoestand van de kunstenaar voor de geest brengt, die onontbeerlijk was om zulke onbetekenende dingen zo objectief te beschouwen, met zoveel aandacht te bekijken, en deze aanschouwing zo omzichtig te reproduceren".